Andrzej Tadeusz Kijowski


[Rozmiar: 62570 bajtów]



Opis Obyczajów w XV-leciu Międzysojuszniczym 1989-2004



Jedna z najciekawszych książek ostatnich lat. K.Masłoń - "Rzeczpospolita"




Patronaty medialne




Historia XV lat Konkursu Teatrów Ogródkowych (1992-2006) potraktowana została przez autora jako kanwa trylogii przedstawiającej społeczne, medialne i artystyczne Obyczaje III RP w latach 1989-2004. A. T. Kijowski opisuje czas od wyjścia Polski z Paktu Warszawskiego i RWPG aż po wkroczenie do NATO i Unii Europejskiej. Opowiada historię odrodzonego samorządu, prywatnych telewizji, radia i prasy, w której losy był wplątany jako redaktor „Tygodnika Solidarność”, „Nowego Świata”, „Nowej Telewizji Warszawa”, dyrektor Centrum Monitoringu Wolności Prasy przy Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich.

Przez cały jednak czas zarazem animator Konkursu Teatrów Ogródkowych – imprezy, której piętnaście edycji w latach 1992-2006 cieszyło się nieustannym zainteresowaniem wszystkich mediów: prasy ( Gazeta Wyborcza, Rzeczpospolita). Radia ( głównie pr. I i III PR). Telewizji ( Polonia 1 a po jej likwidacji, zarówno Polsatu jak i wszystkich programów TVP SA zawsze relacjonującej imprezę.

„Opis Obyczajów w XV- leciu Międzysojuszniczym” jest w istocie trylogią, która wydana została w czterech woluminach

Część pierwsza zatytułowana „Odsłanianie Dramatu” to traktat o ważnych postaciach życia społecznego, analiza samorządu i funkcjonowania instytucji obywatelskich.
Portrety osób z którymi los zetknął autora nie są jednak jakimś alfabetem wspomnień. To rodzaj fresku ukazującego charakterystyczne typy, cechy instytucji wreszcie wartości i idee, których enumeracja podsumowuje ten tom analizy III Rzeczypospolitej. Autor opisuje takich ludzi jak Senior czyli jego znakomity ojciec krytyk Andrzej Kijowski, czy Adam Michnik, Bronisław Wildstein, Andrzej Urbański, Michał Boni, Michał Kulesza, Jerzy Kisielewski, Jan Pietrzak, Jerzy Buzek i wielu innych polityków odsłanianych.

Część druga pt: „A Teraz Konkretnie” to Andrzeja Tadeusza Kijowskiego rozprawa z mediami. Opis ich dziejów, a także analiza norm prawnych i zagrożeń dla wolności prasy. Znajdzie tu czytelnik też trochę anegdoty i portretów osób wpływowych w sferze mediów: Stefana Bratkowskiego czy Krystyny Mokrosińskiej, Andrzeja Gelberga i Piotra Wierzbickiego, Michała Komara czy Mirosława Chojeckiego. Ale i tu przedmiotem zainteresowań autora nie są sami ludzie lecz raczej sprawy jakie wspominane przezeń typy wnoszą do środowisk opiniotwórczych. Stara się bowiem wykazać, iż u schyłku XX wieku dokonała się w Polsce rozpoczęta już w Europie kolejna stratyfikacja społeczna skutkująca swoistym nowym feudalizmem i próbą uwłaszczenia się nowej rządzącej klasy definiowanej w tomie „A Teraz Konkretnie” jako klasa media-polityczna.

Wreszcie trzecia część trylogii zatytułowana „Teatr to miejsce spotkania” składa się z dwu tomów: „Paradoks o Ogródkach” i „Thea – to znaczy widzenie”.

To już rozprawa stricte teatrologiczna. Opowieść bliska gdzieś pewnie „Mojemu Życiu w Sztuce” Konstantego Stanisławskiego, której nie obce są anegdoty rodem z „Żywotów” Józefa Szczublewskiego, a i teorie stricte estetyczne sięgające filozoficznych korzeni autora „Chwytu Teatralnego. Zarys Instrumentalnej Teorii Teatru”. Jest bowiem „Teatr to miejsce spotkania” swoistym domknięciem młodzieńczej teorii Andrzeja Tadeusza Kijowskiego, który przez piętnaście lat walcząc z każdym poziomem kulturalnej biurokracji i artystycznej stagnacji starał się ożywić podatne na chwyty teatralne – publiczne tłumy. I ta opowieść pełna też portretów czy wzmianek o ludziach, artystach lecz także i o urzędnikach. Znajdzie się tu obszerny szkic o Adamie Hanuszkiewiczu, słów parę o Krystynie Jandzie i Joannie Szczepkowskiej i jej ojcu Andrzeju. Na kartach książki przewijają się często Izabella Cywińska, Maciej Wojtyszko. Ale wspomni autor także Jerzego Koeniga czy Adama Kiliana, Zofię Kucównę bądź Edytę Jungowską. Dziesiątki postaci wymieniono w obszernych przypisach. Lecz i tu także – a może tu przede wszystkim ani o ludzi, ani tylko o anegdotę chodzi. W dwu tomach, z których pierwszy ( Paradoks o Ogródkach) opowiada dzieje Konkursu Teatrów Ogródkowych w latach 1992-2004 w jego wędrówce ze staromiejskiego Lapidarium aż do Doliny Szwajcarskiej, drugi zaś ( Thea czyli widzenie) przedstawia dzieje frekwencyjnego triumfu w Ogrodach Frascati w latach 2005-2006 prezentuje Andrzej Tadeusz Kijowski dowód na swoją młodzieńczą tezę, iż teatr jest sztuką mechaniczną, techniką społecznych zmian, sztuką zabawy czyli miejscem spotkania.

Znajdzie się więc w tym traktacie tak jak znajdowało w budowanym przezeń Festiwalu w Ogrodach Frascati - miejsce i dla satyryków i dla odrodzenia operetki, dla tańca i dziecięcych zabaw, a także dla platońskich rozmów o literaturze. Wszystko bowiem cokolwiek zdarza się gdy jednostka zapośrednicza w sobie emocję zbiorową nazywa Kijowski teatrem. A że stąd blisko już do polityki więc i tej teatralnej pracy nie udało się przed polityką umknąć i nie przedstawić kim są i byli tacy ludzie jak prezydent Lech Kaczyński czy premier Kazimierz Marcinkiewicz i cały legion opisywanych na prawach misteryjnego „Każdego” - figurantów kulturalnej władzy.

Jest więc cały „Opis obyczajów” próbą diagnozy na przykładach, nie jest to esej. Lecz rozprawa. Rodzaj podsumowania ważnego okresu historii Polski i lwiej części publicznego życia autora tego traktatu.

Takim literackim, rzecz jasna, lecz opartym na konkretnych faktach utworem jest wydana w 2010 roku książka. Książka będąca plonem dorobku życiowego autora, który w czasie transformacji pełnił liczne funkcje publiczne dzięki czemu miał okazję poznać zarówno polityków samorządowych, potentatów medialnych jak animatorów i twórców kultury. Jest ta książka zarazem spełnieniem testamentu ojca autora – Andrzeja Kijowskiego, który w 1981 roku na Kongresie Kultury Polskiej wołał:

Stan dzisiejszy polskich obyczajów i polskiego myślenia przypomina czasy saskie. Literatura musi zdobyć się na okrucieństwo takie, do jakiego zdolni byli pisarze, którzy wówczas postawili narodowi zwierciadło przed oczy i zdołali go tym wizerunkiem przerazić.[. . .] Ani syndrom artystowski, ani syndrom insurekcyjny lecz model reformatorski, model literatury zygmuntowskiej i stanisławowskiej czeka dziś na spełnienie w literaturze współczesnej, która powinna znaleźć w sobie siłę Modrzewskiego i Skargi i Konarskiego, Reja i Kitowicza aby poddać krytyce nie tylko sposób rządzenia Polakami lecz sposób życia i myślenia Polaków.

Sądząc z opinii recenzentów książek: profesora Pawła Śpiewaka, redaktora Marka Króla, reżysera Macieja Wojtyszki oraz entuzjastycznych recenzji, które w ciągu miesiąca od wydania książki zdążyły się pojawić w tak różnych mediach jak dziennik Rzeczpospolita czy Gazeta Polska - Andrzejowi Tadeuszowi Kijowskiemu zostało dane wypełnić testament swego ojca.

To jest książka arcypolska. To tworzy dzieło takie z jakim nie miałem do czynienia w takim czasie: trudno powiedzieć: w tym roku, w ciągu, roku, dwóch, pięciu, dziesięciu.[. . .]. Mamy do czynienia z książką współczesną niesłychanie. To jest książka – trzewia jej !!! To jest rzecz współczesna. Narzekamy na to, jak najsłuszniej - nie mamy książek, które pokazują naszą współczesność: to czym żyjemy od roku ’89. Tu mamy taką książkę. Wreszcie mamy taką książkę ! – punktował Krzysztof Masłoń, autor recenzji w Rzeczpospolitej z grudnia 2010 pt. Jakich rzeczy pisać nie wolno - na promocji w Stowarzyszeniu Pisarzy Polskich, która odbyła się 25 stycznia 2011 w warszawskim Domu Literatury.

Inserty DVD

Wszystkie cztery książki zaopatrzone są dodatkowo w inserty DVD. Do tomu pierwszego Odsłanianie Dramatu, który otwiera szkic syna o ojcu zatytułowany Grymas Seniora dodano płytę zawierającą tekst przemówienia Andrzeja Kijowskiego na Kongresie Kultury Polskiej, z którego pochodzi cytowany wyżej testament autora Listopadowego Wieczoru. Płyta zawiera jeszcze kilka filmów i rozmów Andrzeja Tadeusza Kijowskiego, które realizował w latach ’90 tych XX wieku jako niezależny producent TV na zlecenie Komitetu Badań Naukowych: o profesorach Januszu Tazbirze i Stanisławie Konturku, a także rozmowy z naukowcami laureatami tzw. Polskich Nobli.

Tom drugi zaopatrzono w archiwalne nagrania autora programu A Teraz Konkretnie realizowanego w latach 1992-1995 w TV Polonia 1 i w Nowej Telewizji Warszawa. Występują tam m.in. Donald Tusk jako Alpinista Przemysłowy, Aleksander Kwaśniewski jako przewodniczący Komisji Konstytucyjnej, urzędujący Prezydent Lech Wałęsa czy szef Najwyższej Izby Kontroli Lech Kaczyński. Artyści od Kaczmarskiego po Zanussiego, politycy, samorządowcy, społecznicy, księża, lekarze.

Tom trzeci Paradoks o Ogródkach zaopatrzono w insert zawierający dwa spektakle teatralne: debiut Edyty Olszówki na Konkursie Teatrów Ogródkowych w Spacerku przed snem Janusza Głowackiego i lwowskie piosenki zatytułowane Ten drogi Lwów w wykonaniu Stanisława Górki i Wojciecha Machnickiego.

Wreszcie tom czwarty: Thea to znaczy Widzenie wzbogaca wykonany pod patronatem TVP insert zawierający 15 letnią historię Konkursu Teatrów Ogródkowych realizowanego przez autora w latach 1992-2006.

[Rozmiar: 37677 bajtów]

Design based on flankerds.com